Zorgelijke toename slaapproblemen kenniswerkers

Een hazenslaapje in de tijd van de baas? Als het aan GZ-psycholoog Gabriëlle van Geffen ligt, wordt het de gewoonste zaak van de wereld. Ze maakt zich grote zorgen over de toename van slaapproblemen bij kenniswerkers.

Kenniswerkers geven hun brein te weinig rust. Door een overmaat aan prikkels neemt de kwaliteit van het werk af en neemt de kans op slaapproblemen en burn-outs toe. Dat stelt gezondheidszorgpsycholoog Gabriëlle van Geffen, die verbonden is aan Skils, onderdeel van arbonetwerk Zorg van de Zaak. ‘Ik ben ervan overtuigd dat heel wat stressklachten verdwijnen als werkend Nederland zichzelf drie keer per dag vijf minuten echte rust gunt.’

Van Geffen: ‘Onze manier van werken slurpt energie, het is onnodig vermoeiend. De dwangmatige behoefte om de hele dag te schakelen tussen kleine taken op beeldschermen en onszelf te overladen met vaak onnodige informatie zorgt ervoor dat we uitgeput raken. Het eerste moment van breinrust is het moment dat we ons hoofd ‘s avonds op het kussen leggen. Dat is veel te laat.’

Om alle informatie te verwerken, heeft het brein behoefte aan rustmomenten. Maar onze manier van werken maakt terugschakelen naar een ‘eerste versnelling’ onmogelijk. Datzelfde brein beloont ons immers met dopamine en adrenaline, zodra er weer een e-mail is verstuurd. Volgens de GZ-psycholoog heeft 20% van de Nederlanders slaapproblemen en vertoont 10% kenmerken van ziekelijke slapeloosheid.

Powernaps
Als werkenden pauzes inbouwen, waarin ze zo min mogelijk nieuwe prikkels toelaten, krijgt het werkgeheugen tijd om op adem te komen. ‘Uit het raam staren, de was opvouwen, een wandeling maken, naar muziek luisteren, net wat voor jou werkt. Voor het beloningssysteem voelt dat niet prettig, maar voor het brein is het goed.’ Het hoeft niet lang te duren, TNO kwam eens uit op zeven minuten. Mensen moeten vooral doen wat voor hen werkt, zolang het brein maar zo min mogelijk prikkels krijgt. ‘Dus je rustmoment niet gebruiken om snel op fd.nl te kijken of Instagram bij te werken.’

Ze zou het liefste zien dat werkgevers zogenaamde powernaps proactief stimuleren. Als kenniswerkers maximaal 25 minuten onder zeil gaan, functioneren ze beter, aldus Van Geffen. Intensieve rustmomenten kunnen er bovendien voor zorgen dat werknemers na verzuim, bijvoorbeeld door coronavermoeidheid, weer sneller naar kantoor gaan.

Taboe
Techbedrijven als Google en Facebook, ziekenhuizen en sommige meldkamers hebben hiervoor energy pods geïnstalleerd. Maar volgens Kirstin Brepoels, teamleider operatiekamer bij Zuyderland Medische Centrum in Heerlen, komt personeel in de dagdienst daar niet zomaar op af, terwijl wel gretig gebruik wordt gemaakt van stoelmassages. ‘Dan zeggen ze dat ze zo’n last hebben van hun nek. Het lijkt wel of ze een reden zoeken om even rust te nemen.’

Dat taboe rustte ook op slapen tijdens nachtdiensten, zegt Brepoels. Men had nu eenmaal voor het vak gekozen. Maar nu meer bekend is over de schade voor de gezondheid is dat veranderd. Gezondheidsorganisatie RIVM adviseert een of meerdere dutjes per nachtdienst. Het Zuyderland heeft daarvoor ‘gedegen slaapbanken’ gecreëerd.

Verslaving
Volgens Van Geffen is er veel literatuur over het nut van powernaps. ‘Ik heb niet het idee dat werkgevers per se tegen zijn, maar het vergt een cultuuromslag en dat is ingewikkeld. Slapen op het werk is not done. Je zal een leidinggevende niet snel het voorbeeld zien geven.’ Zeker bij nachtwerk, bijvoorbeeld op meldkamers, is het echter sterk aan te raden. Werkgevers zouden ook moeten voorkomen dat mensen ’s avonds na werktijd nog mailtjes krijgen of bereikbaar moeten zijn.

Of het thuiswerken tijdens corona de slaapproblemen heeft verminderd, is volgens haar moeilijk te zeggen, omdat er nog weinig onderzoek bekend is. Tijdens de eerste lockdowns was er een daling van de werkstress en gingen mensen beter slapen, maar daarna namen stress- en slaapproblemen weer snel toe. Causale verbanden zijn moeilijk aan te tonen en vergelijkingen moeilijk te trekken, omdat de hele wereld in hetzelfde schuitje zat.

Haar oproep ontslaat werknemers overigens niet van de verplichting om ook zelf hun verantwoordelijkheid te nemen, ook in privétijd, bijvoorbeeld door het verslavende mobieltje van tijd tot tijd weg te leggen. ‘De Nederlander heeft zijn of haar mobiele beeldscherm gemiddeld drie uur per dag aanstaan. Dat is 21 uur per week ofwel een halve fte.’

Lees hier meer.

Bron: https://fd.nl/economie/1436851/kenniswerkers-overprikkelen-hun-brein