Hoge inflatie veroorzaakt run op schuldhulp door werkende armen

Enorme prijsstijgingen, met name van energie, leiden tot een run op de schuldhulpverlening van een nieuwe groep werkende armen. Het gaat om werknemers die net te weinig verdienen om de rekeningen te betalen, maar net teveel om in aanmerking te komen voor toeslagen. Dat zegt schuldhulpverlener Walid Somers van Grip, een organisatie die deel uitmaakt van arbodienstverlener Zorg van de Zaak. ‘Begin november kregen we de eerste signalen binnen. Het is nu een derde van de aanmeldingen. Dat zijn straks honderden cliënten die we vroeger nooit zagen, aldus Somers. Door de hoge inflatie ontstaat volgens hem een nieuwe groep werkende armen. Met bijna 6% is de inflatie nu hoger an de afgelopen veertig jaar het geval is geweest. ’Vooral alleenstaande ouders hebben het moeilijk. ’Voor deze groep is het soms voordeliger om de bijstand in te gaan, dan te blijven werken.

Uit een CBS rapport over armoede en sociale uitsluiting dat vandaag verschijnt, blijkt juist dat de groep werkende armen in 2020 opnieuw kleiner is geworden, voor het zevende jaar op een rij. Ondanks coronacrisis en economische terugval zette de daling van de armoederisico door in 2021.

Volgens het CBS maakt 1,9% van 7,8 miljoen werkenden deel uit van een huishouden van onder de armoedegrens. Dat zijn nog altijd 147.000 mensen. De armoedegrens lag vorig jaar op een netto maandinkomen van € 1100 voor alleenstaanden, € 1550 voor een paar zonder kinderen,  € 2110 voor een paar met twee kinderen, € 1680 voor een alleenstaande ouder met twee kinderen.

Somers denkt dat de hoge inflatie de trend gaat keren. ’Ik hou mijn hart vast. Het Nibud waarschuwde al vóór de prijsstijgingen dat de boeggolf van coronacrisis nog moet komen.’ Na de kredietcrisis nam het aantal werkende armen ook tot het jaar 2013 toe, blijkt uit het CBS-rapport. Toen ging het om 3,5% van alle werkenden.

Grip laat zich inhuren door werkgevers om personeel met schuldproblemen te begeleiden, bijvoorbeeld met een budgetcoach. ‘Werknemers met schulden zijn een potentieel probleem voor de werkgever. Ze zijn vaker ziek en hun productiviteit gaat met 20% omlaag’, zegt Somers.

Een coach kan helpen de vaste lasten op een rijtje te krijgen, met de boodschappen als sluitpost. Vooral mensen rond de 30 hebben moeite om slim in te kopen en voordelig gezond te koken. “Daar valt winst te behalen. Sommigen hebben nog nooit van kliekjes gehoord.’ De populariteit van thuisbezorgen helpt evenmin.

Hoger loon lijkt misschien de eenvoudige oplossing, maar heeft volgens Somers niet altijd zin. ‘Het kan onderdeel zijn van de oplossing, maar ik ben per maand € 160 euro extra aan diesel kwijt en € 140 aan gas en licht. Dat krijg ik er echt niet bij.’

Ook de € 400 die het kabinet heeft beloofd ter compensatie van de hoge energieprijzen gaat mensen niet uit de schulden helpen, denkt hij. De overheid kan volgens hem beter de reiskostenvergoeding van nu € 0,19 per kilometer verhogen.

‘De vaste lasten zijn simpelweg te hoog in verhouding tot het inkomen. Je houdt te weinig geld over voor de basislevensbehoeften. Je vaste lasten moeten dus omlaag, óf je inkomen moet omhoog. Doe je niets, dan komt er een moment dat je gaat schuiven met je rekeningen tot dit niet meer gaat en schulden ontstaan.’

Volgens het CBS-rapport zijn werknemers verreweg de grootste groep werkenden met een armoederisico, maar dit risico is nog veel groter voor zelfstandigen. Van de zzp-ers zat 5,9% in 2020 onder de armoedegrens.