Het Batman-effect: hoe kleine signalen op de werkvloer het verschil maken

Wat als het zien van Batman je gedrag zou kunnen veranderen? Een recent onderzoek uit Milaan suggereert dat dit het geval zou kunnen zijn. In dit artikel lees je hoe kleine cues ons gedrag beïnvloeden en hoe je deze inzichten als werkgever kunt benutten om vitaliteit en gezonde gewoontes op de werkvloer te stimuleren. 

In het Italiaanse onderzoek werd aangetoond dat het zien van een persoon gekleed als Batman ertoe leidde dat bijna twee keer zoveel mensen hun zitplaats in de metro afstonden aan een zwangere vrouw. De mensen die Batman naast de zwangere vrouw zagen staan, waren veel altruïstischer dan degenen die dat niet zagen. Dit noemen onderzoekers het ‘Batman-effect’; een vorm van ‘onvrijwillige’ mindfulness. Het opmerken van deze subtiele sociale signalen lijkt de typische, automatische reacties van mensen te veranderen. 

Laten we eerlijk zijn: de maatschappij maakt het hebben van gezonde gewoontes steeds lastiger. Ongezonde verleidingen zijn overal… Maar terwijl de buitenwereld uitdagender wordt voor een evenwichtige leefstijl, kan de werkomgeving de plek zijn waar gezonde gewoontes vanzelfsprekend zijn. 

Het Batman-effect is een krachtig middel omdat we vaak aannemen dat grote veranderingen grote ingrepen vereisen. Maar in plaats van het voorschrijven van standaardprogramma’s, werkt het beter om mensen te verleiden tot gezonde gewoontes door deze makkelijk en toegankelijk te maken. Als we onze focus verleggen en erkennen dat de kleinste aanpassingen in onze denkpatronen of onze spraak een grote invloed kunnen hebben op ons gedrag, ontstaat een positieve spiraal. 

Tips van een professional

Maar hoe pas je het Batman-effect toe op de werkvloer? Bedrijfsarts en leefstijlarts Jamila Jankipersadsing geeft tips:

• Zet visuele signalen in de omgeving
  Denk aan posters, afbeeldingen of symbolen die gezondheid, vitaliteit of samenwerking uitstralen. Deze kleine, opvallende prikkels kunnen, net als Batman in de metro, mensen even uit hun automatische piloot halen en hen subtiel nudgen richting een gezondere of positievere keuze. 
• Gebruik nudging door gezonde keuzes de standaard te maken
  Maak gezond gedrag zo makkelijk mogelijk. Plaats water en fruit zichtbaar op vergadertafels, stimuleer trapgebruik met kleine visuele aanwijzingen, of zorg dat sta-plekken vanzelfsprekend beschikbaar zijn. Zulke subtiele nudges veranderen gedrag vaak zonder dat iemand zich daar bewust van is.
• Maak rolmodellen zichtbaar in interne communicatie
  Vertel verhalen van collega’s die gezonde gewoontes toepassen, anderen hebben geholpen of een kleine positieve verandering hebben ingezet. Het zien van herkenbare “helden” werkt als een krachtig signaal en nodigt medewerkers uit om vergelijkbaar gedrag te laten zien. 

Wil je ontdekken hoe nudging en leefstijlinterventies elkaar kunnen versterken binnen jouw organisatie? Plan een adviesgesprek of lees meer over het thema Gezonde Gewoontes.

Klik hier voor het originele onderzoek.