Uitdagingen en kansen binnen het openbaar bestuur
Zorg van de Zaak werkt al jaren intensief samen met gemeenten, provincies, waterschappen en ministeries. Op detailniveau verschillen deze organisaties van elkaar, maar we zien ook gelijkenissen in de uitdagingen waarmee ze te maken hebben.
De samenleving verandert snel. Maatschappelijke vraagstukken worden complexer, het politieke speelveld is continu in beweging en de krapte op de arbeidsmarkt neemt toe. Dit alles vraagt veel van medewerkers. Zij kunnen alleen goed functioneren als ze zich gezien en gesteund voelen, als ze prettig kunnen werken en ze duurzaam inzetbaar blijven. Maar duurzaam personeelsbeleid staat bij veel overheidsorganisaties juist onder druk.
Knelpunten in de praktijk
Medewerkers, leidinggevenden en HR-professionals geven aan dat zij in de praktijk tegen de volgende knelpunten aanlopen:
Veranderende prioriteiten
In veel overheidsorganisaties wordt beleid afgestemd op de begrotingscyclus. Dat leidt regelmatig tot kortetermijndenken en steeds veranderende prioriteiten. Structureel verzuimbeleid en een toekomstgerichte aanpak voor duurzame inzetbaarheid schieten er dan ook vaak bij in. Ook politieke sturing speelt een rol: wat vandaag belangrijk is, kan morgen achterhaald zijn. Daardoor is er te weinig aandacht voor reflectie en een toekomstvisie.
Weinig autonomie
Vergaderen gebeurt veel binnen overheidsorganisaties, en besluitvorming laat soms lang op zich wachten. Met als gevolg dat medewerkers weinig autonomie ervaren, terwijl autonomie hun werk juist betekenisvol maakt. Bovendien dragen al die overleggen bij aan een hoge werkdruk: veel medewerkers hebben het gevoel dat ze hun ‘echte werk’ tussendoor moeten zien te doen.
Morele stress
Ambtenaren zijn vaak sterk betrokken bij hun werk. Juist daarom kan het wringen als regels of systemen hen beperken in wat ze willen bereiken. Of wanneer de werkdruk zo hoog is dat ze niet toekomen aan de dingen die ze echt belangrijk vinden. Ook kan de sociale veiligheid onder druk komen staan, vanwege bepaalde patronen of systemen in de werkcultuur. De toenemende polarisatie in de samenleving — die vooral merkbaar is in de frontlinies, denk aan BOA’s en baliepersoneel — versterkt dit onveilige gevoel. Het leidt bij veel medewerkers tot morele stress.
Vastlopers
Een actieve aanspreekcultuur ontbreekt soms bij overheidsorganisaties. Juist omdat iedereen het zo goed voorheeft met elkaar en niemand een ander voor het hoofd wil stoten. Het gevolg: veranderingen komen lastig van de grond en de bedrijfscultuur wordt stroperig. Ervaren medewerkers die minder goed functioneren, schuiven van functie naar functie, terwijl jong talent moeilijk kan doorgroeien. Daardoor haken jonge collega’s af, en lopen ervaren medewerkers vast. Dit belemmert beweging in de organisatie. Terwijl een gezonde mix van ervaring, vernieuwing en mobiliteit de organisatie juist verder helpt.
Gebrek aan samenwerking
Afdelingen werken hard, maar niet altijd samen. Door het gebrek aan samenwerking tussen teams ontstaat versnippering: in beleid, uitvoering en eigenaarschap. Dat maakt het lastiger om duurzame inzetbaarheid stevig te verankeren. Re-integratie verloopt stroef, medewerkers blijven vastzitten in hun functie en initiatieven rond welzijn en ontwikkeling blijven hangen in losse trajecten. Terwijl samenhang en verbinding juist de sleutel vormen tot vooruitgang.
Kansen voor groei
Naast deze knelpunten zijn er vooral veel kansen om te investeren in duurzame inzetbaarheid. Overheidsorganisaties beschikken over betrokken medewerkers die bereid zijn om te leren en zich te ontwikkelen, mits ze de juiste handvatten krijgen. Zorg van de Zaak ondersteunt daarbij met praktische en inspirerende oplossingen.
Zelf de regie pakken
Veel medewerkers blijven lang in dezelfde functie, vaak omdat de zekerheid van een vast contract en goed salaris voelt als een ‘gouden kooi’. Met inspiratiesessies kan Zorg van de Zaak hen op een luchtige en interactieve manier stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen inzetbaarheid. Denk aan programma’s voor loopbaanontwikkeling of workshops rond werk-privébalans. Dat vergroot hun eigen werkgeluk én versterkt de organisatie.
Omgaan met veranderingen
In een dynamische omgeving is weerbaarheid essentieel. Programma’s voor mentale veerkracht helpen medewerkers om stevig in hun schoenen te staan, bijvoorbeeld via workshops over grenzen stellen of regie op inzetbaarheid. Voor leidinggevenden is dit minstens zo belangrijk: zij moeten hun teams meenemen in veranderingen en signalen van stress tijdig herkennen. Daarom biedt Zorg van de Zaak leiderschapstrajecten die zich richten op het voeren van goede gesprekken en het creëren van een veilige, toekomstgerichte werkomgeving.
Voorkomen van mentale overbelasting
De helft van het verzuim in Nederland komt voort uit mentale overbelasting. Dat heeft veel te maken met alle prikkels waarmee medewerkers in kantoorbanen dagelijks te maken hebben. Leren daarmee om te gaan, bijvoorbeeld met een workshop breinvriendelijk werken, geeft medewerkers handvatten en kan voorkomen dat ze uitvallen. Zorg van de Zaak biedt ook voor oudere werknemers programma’s die helpen om gezond en met plezier hun pensioen te halen.
Sociale veiligheid verankeren
Alle kennis en expertise van Zorg van de Zaak op het gebied van sociale veiligheid komt samen in het Centrum veilige werkcultuur. Het centrum werkt tweeledig: via onderzoek brengt het in kaart hoe medewerkers de (samen)werkcultuur ervaren en welke gedragspatronen daaraan ten grondslag liggen. Daarnaast ondersteunt het bij de omslag naar een positieve organisatiecultuur, bijvoorbeeld door beleidsontwikkeling, het opleiden van vertrouwenspersonen of het opzetten van een klachtencommissie. Ook bij extern ongewenst gedrag, biedt het centrum praktische programma’s. Deze variëren van trainingen over hoe je collega’s opvangt na een incident tot het nemen van preventieve maatregelen, zoals het herinrichten van publieke ruimtes.
Loop je ook tegen dit soort vraagstukken aan? Wij kennen de uitdagingen binnen het openbaar bestuur en denken graag mee over oplossingen. Zodat medewerkers met plezier aan het werk gaan en duurzaam inzetbaar blijven.
Verder praten? Neem dan contact op met ons op.
