Q&A ‘Weet jij wat er speelt?’

Q: Waarom lanceert Zorg van de Zaak de campagne Weet jij wat er speelt?
A: Er is onvoldoende aandacht voor de levensloopstress van werkend Nederland. Werknemers doorlopen verschillende fases in hun leven, zowel in hun werk als privé. Van de eerste baan tot het pensioen: al deze fases brengen verschillende uitdagingen met zich mee. Iedereen krijgt te maken met gebeurtenissen die grote impact hebben, zoals mantelzorg, schulden, een conflict op de werkvloer of echtscheiding. Om meer aandacht te vragen voor de psychische, lichamelijke en gedragsmatige gevolgen hiervan, lanceert Zorg van de Zaak Netwerk de campagne ‘Weet jij wat er speelt?’.

Q: Wat is levensloopstress?
A: De spanning of onbalans die mensen ervaren bij impactvolle momenten in hun leven, met psychische, lichamelijke of gedragsmatige gevolgen.’

Q: Wat is de oorzaak van levensloopstress?
A: Bijna de helft (46%) van de werknemers die ziek thuiszit, mankeert medisch gezien niets. Zij misleiden de werkgever niet, maar hun verzuim heeft ook geen medische oorzaak. Vaak is er sprake van privéproblemen, zoals bijvoorbeeld mantelzorg, schulden, een conflict op de werkvloer of echtscheiding. Uit onderzoek van Zorg van de Zaak* blijkt dat 82% van werkend Nederland in de afgelopen vijf jaar te maken heeft gehad met levensloopstress. Het vaakst betrof dit het overlijden van een dierbare, anders dan een ouder of gezinslid (25%). Financiële problemen en het verlenen van mantelzorg (beide 19%) maken de top drie compleet. Andere gebeurtenissen, die door minimaal één op de zeven werknemers wordt genoemd, zijn: een ernstige ziekte van een ouder (16%), de beëindiging van een liefdesrelatie/echtscheiding (16%), het overlijden van een ouder (15%) en/of baanverlies/ontslag (15%).

Q: Voor wie is de campagne bedoeld?
A: Zorg van de Zaak wil zowel werkgevers als werknemers bewust maken van levensloopstress en het taboe eraf halen zodat ze hierover tijdig in gesprek gaan. Op die manier kan er op tijd worden ingegrepen en tot een oplossing worden gekomen om uitval deels of helemaal te voorkomen.

Q: Wat is het gevolg van levensloopstress?
A: Verminderde arbeidsprestaties, overbelasting en in het ergste geval uitval. Van de werknemers die in de afgelopen vijf jaar één of meerdere momenten van levensloopstress ervaarden, geven ruim zes op de tien aan vanwege deze gebeurtenis(sen) afwezig te zijn geweest van hun werk (64%). Hoewel men over het algemeen wel eerlijk is over verzuim vanwege levensloopstress, heeft bijna een vijfde zich weleens ziekgemeld op het werk vanwege moeilijkheden in de privésfeer en daarbij niet verteld dat dit de reden was (18%). Dat het werk en het privéleven niet los van elkaar kunnen worden gezien, blijkt uit het resultaat dat bijna vier op de tien werknemers weleens moeite hebben om zich te concentreren op het werk vanwege privéproblemen (37%). In de dossiers die Zorg van de Zaak ziet, spelen in bijna de helft (46%) van het totaal aantal verzuimgevallen niet-medische factoren mee. Dit geldt voor 70% van het aantal lang verzuim-gevallen (vanaf zes weken of langer).

Q: Hoe voorkom je levensloopstress?
A: Levensloopstress hoort erbij. Op welk punt medewerkers in hun leven ook staan, ze krijgen te maken met situaties die van invloed zijn op henzelf en hun werk. Het is belangrijk dat werkgevers en werknemers dit (h)erkennen, hierover in gesprek blijven en samen tot oplossingen komen. Zodat medewerkers een leven lang gelukkig werken en verzuim kan worden voorkomen.

Q: Wat kan een werkgever doen om gevolgen van levensloopstress tegen te gaan?
A: Wees de werkgever met een open oor, die luistert en bereid is om te helpen. Hoe beter je daarin slaagt, hoe meer je werknemers jou gaan vertrouwen en hoe beter ze aangeven wat ze nodig hebben om goed te blijven functioneren.

Q: Hoe kan een medewerker zich wapenen tegen levensloopstress?
A: Probeer ook als werknemer het initiatief te nemen tot een gesprek. Veel werkgevers weten niet precies wat speelt, daarbij heeft een gebeurtenis voor iedereen een persoonlijke uitwerking. De een zal bijvoorbeeld juist willen praten, waar de ander op het werk liever afgeleid wordt. Dus maak jouw voorkeuren daarin kenbaar aan je werkgever. Het bespreekbaar maken van het onderwerp maakt het voor alle partijen makkelijker om tot oplossingen te komen.

Q: Wie is er verantwoordelijk voor het tegengaan van levensloopstress?
A: Zowel werkgever als werknemer.

Q: Wat doet Zorg van de Zaak zelf ter voorkoming van levensloopstress?
A: Levensloopstress hoort erbij. Maar door oog te houden voor de toestand van werknemers, kunnen negatieve gevolgen wel zo veel mogelijk worden afgewend. Wij streven ernaar in gesprek te blijven met onze werknemers. Dat is soms moeilijk, omdat de leidinggevende dikwijls op afstand is. In dat geval vragen we medewerkers om zelf het gesprek aan te gaan met hun leidinggevende. Ook is steun van collega’s bij levensloopstress is heel belangrijk. Zodra wij signaleren dat iemand te maken heeft met levensloopstress, proberen wij samen met de medewerker uit te vinden hoe wij hen kunnen ondersteunen.

* Het onderzoek is afgenomen in juli 2019 onder werkende Nederlanders (18-66 jaar). 1123 respondenten hebben deelgenomen aan het onderzoek.